به گزارش خبرگزاری حوزه، در سالیان اخیر که به موازات افزایش جمعیت شهرنشین، آپارتمان سازی و به تبع آن آپارتمان نشینی هم رشد قابل توجهی داشته، متأسفانه به همان نسبت نیز مشکلات و آسیب های ناشی از این مساله در کلان مقوله "فرهنگ شهروندی" روند تصاعدی به خود گرفته، چه آن که این روزها دیگر کمتر فردی را مشاهده می کنیم که به نحوی با مشکلات مربوط به آپارتمان نشینی، مواجه نشده باشد.

چرایی اهمیت فرهنگ شهروندی در جامعه امروز

سیده شبنم فاطمی، مسئول انجمن مردم نهاد "شهر" با اشاره به این که فرهنگ شهروندی، در بردارنده مجموعه ای از ارزش ها، نگرش ها و قوانین مشترکی است که خود حاوی احساس تعلق، احترام و تعهد طرفینی است، می گوید: فرهنگ شهروندی، هنجارهای جامعه را شکل می دهد، ضمن آن که به هر حال قوام بخش و ارتباط دهنده میان شهروندان است و لذا در جامعه ای که در آن اصول فرهنگ شهروندی به درستی رعایت شود، احساس آرامش و رضایتمندی بیشتری نیز وجود دارد.

وی می افزاید: بر این اساس، بی‌توجهی به قواعد و ضوابط نوشته و نانوشته ی شهرنشینی و رعایت نکردن حقوق و فرهنگ شهروندی باعث اذیت و آزار دیگر شهروندان و حتی خود فرد می شود، کما این که به این وسیله زمینه تشدید نارضایتی ها، احساس نااُمیدی و افسردگی و نیز پرخاشگری در سطح جامعه فراهم می آید، به خصوص در رابطه با بحث آپارتمان نشینی که مشاهده آثار و تبعات آن مشهودتر است.

التزام به اخلاق اسلامی؛ لازمه زندگی بهتر در آپارتمان

البته باید توجه داشت که در کشور ما پدیده‌ آپارتمان‌نشینی، پدیده ای نسبتاً نوپا تلقی می شود، چه آن که کمتر از چهار دهه از سابقه آن به شکل عمومیت یافته می گذرد و از این رو، عدم نهادینه شدن فرهنگ آپارتمان نشینی در برخی بخش ها از این حیث می تواند توجیه پذیر باشد.

نکته ای که خانم فاطمی نیز بر آن صحه می گذارد، اما در عین حال تأکید می کند: ما باید پیش از هر چیز دیگری در بحث ترویج فرهنگ آپارتمان نشینی بر روی مسایل اخلاقی تأکید کنیم و این که به کمک ابزارهای هنری و رسانه ای این را به خوبی جا بیندازیم که به لحاظ اخلاق اسلامی، رعایت حقوق همسایگان در مجتمع های آپارتمانی چقدر اهمیت و ضرورت دارد.

وی معتقد است: به هر حال نباید از یاد ببریم که با وجود تغییرات سریع و قابل توجه در سبک زندگی افراد جامعه، هنوز هم اخلاق یکی از امور ریشه دار در زندگی مردم ماست، چه آن که همچنان در درون ما و احساساتمان، تعلقی عمیق نسبت به رعایت مسایل اخلاقی وجود دارد.

این کارشناس فرهنگی و اجتماعی همچنین می افزاید: در واقع در اینجا، التزام به بایسته های فرهنگ آپارتمان‌نشینی به معنای رعایت نکاتی است که خود زمینه ساز بهتر شدن زندگی و روابط اجتماعی همسایگان می‌شود و این مساله چه از منظر الزامات دینی و شرعی و چه از منظر بایسته های حقوق شهروندی در جامعه مدرن، نکته بسیار مهمی است.

رعایت حقوق همسایگی در کلام نورانی اهل بیت(ع)

حجت الاسلام محمد رسول بهرامیان، کارشناس مسایل دینی و پژوهشگر حوزوی نیز با بیان این که از نگاه امیرالمؤمنین علی (ع)، یکی از شاخصه های جوانمردی، حُسن همجواری و رسیدگی به وضعیت همسایگان است، اظهار می دارد: امام باقر(ع) می فرمایند یکی از نشانه های شیعیان ما، رسیدگی به همسایگان است و این مساله آن چنان دارای اهمیت می باشد که رسول اکرم(ص) در حدیثی تأکید می فرمایند که "هر کس بمیرد، در حالی که سه همسایه داشته باشد و همه از او راضی باشند، آمرزیده می شود"

وی می افزاید: یکی از مصادیق بارز رعایت حق الناس مربوط به آپارتمان نشینی است و این که شمایی که داخل آپارتمان هستی و در این فضا تردد داری و زندگی می کنی، باعث اذیت و آزار همسایگانت نشوی.

رعایت حال همسایگان در آپارتمان ضروری تر است

وی یادآور می شود: البته باید توجه داشت که رعایت حقوق همسایه معمولاً در فضای آپارتمانی به خصوص در وضع کنونی که متراژ واحدها معمولاً کم و از چند جهت دارای همجواری با دیگران هستند، بیشتر باید رعایت شود. به عنوان مثال، مواردی همچون بلند صحبت کردن، زیاد کردن صدای تلویزیون، پخش موسیقی با صدای بلند، میخ کوبیدن به دیوار در هر ساعت از شبانه روز و ... در خانه‌های ویلایی مثل آپارتمان باعث ایجاد مشکل نمی شود و از این رو ساکنان آپارتمان ها باید بیش از پیش نسبت به رعایت حق الناس و پرهیز از مردم آزاری، اهتمام از خود نشان دهند، چرا که به هر حال معمولاً فاصله‌ی یک واحد با واحدهای همسایه بسیار اندک است، ضمن آن که متاسفانه به جهت نوع ساخت و ساز واحدهای آپارتمانی هرگونه سر و صدا به واحدهای دیگر نیز به راحتی منتقل می شود.

این پژوهشگر حوزوی همچنین می گوید: از سوی دیگر متاسفانه وقتی برخی از همسایگان نسبت به مردم آزاری ها حساس شده و گلایه و انتقاد می کنند، در مقابل گاه این عبارت معروف استفاده می شود که " چاردیواری، اختیاری" و حال آن که در این جور مواقع این سخن درست نیست به این خاطر که ساکنان یک واحد مسکونی، بر روی سقف واحد پایینی و در زیر سقف واحد بالایی زندگی می کنند و از این رو، دست کم، یک دیوار مشترک با آن‌ها دارند و همین دیوار مشترک نیز عاملی است که باید در رعایت حق و حقوق، مشارکت داشته و بی تفاوت نباشند.

وی می افزاید: نکته حائز اهمیت دیگر این که نباید از یاد ببریم که از جمله الزامات زندگی در آپارتمان ها، رعایت قوانین و ضوابط مخصوص به این کار است تا با همسایگان به مشکل برنخورده و زندگی مسالمت آمیز و بدون تنشی داشته باشیم.

گاه صبوری باید کرد به وقت سختی

حجت الاسلام بهرامیان همچنین ادامه می دهد: از دیگر سو با نگاهی به کلام ائمه هدی(ع) به خوبی درمی یابیم که همسایه خوب فقط کسی نیست که به دیگری آزار نرساند بلکه همسایه خوب کسی است که در برابر آزار و اذیت همسایه صبر پیشه کند؛ در واقع این کلام اهل بیت(ع) ناظر به ضرورت بردباری و خویشتن داری است که متأسفانه در جامعه امروز ما، تا حدودی این امور کمرنگ تر از گذشته شده است.

به هر حال و با توجه به صحبت های کارشناسان و صاحب نظران، اقتضای زندگی امروز چنان است که گویا گریزی از زندگی آپارتمانی نیست و لذا چه خوب است که با ترویج و نهادینه سازی فرهنگ آپارتمان نشینی و به خصوص تأکید بر رعایت مسایل دینی و اخلاقی در این باره، کاری کنیم که زندگی در آپارتمان هایی که از نگاه بسیاری از ما به سان قوطی کبریت هایی در عصر مدرن است، کمتر آزارنده و فرسوده کننده روح و روان باشد.

گزارش از: سمیرا مرادی